kwatery w Polsce

Szczecin

19 April 2013r.

Szczecin położenie. Szczecin leży w dolinie Odry i jej wschodniego ramienia Regalicy. Odległość miasta od Bałtyku wynosi 65 km. Główna część Szczecina znajduje się po zachodniej stronie Odry, natomiast port rozłożony jest przede wszystkim na wyspach między Odrą i Regalicą. Na skutek swego- położenia Szczecin jest ważnym punktem komunikacyjnym zarówno kolejowym, jak morskim i lotniczym. Szczecin to bardzo stary słowiański gród. Już w czasach Mieszka I należał do Polski, a Chrobry otaczał go szczególną opieką. W roku 1124 Bolesław Krzywousty przysłał tutaj z Gniezna misję, która ochrzciła miejscową ludność i zbudowała pierwsze kościoły, n i -sącząc świątynię pogańskiego T r z y g ł o w a. W połowie XIII wieku Szczecin otrzymał prawa miejskie; książęta pomorscy przenieśli tu swą stolicę, poprzednio znajdującą się w Kamieniu. Pomiędzy książętami zachodnio-pomorskimi i władcami polskimi istniało prawie stałe porozumienie antyniemiec-kie. Ostatnim księciem szczecińskim był Bogusław XIV, który zmarł w roku 1637. Za jego to czasów Szczecin zajęli Szwedzi i panowali tu do roku 1720, kiedy to sprzedali Niemcom miasto i okolicę za 2 miliony talarów. W ramach państwa niemieckiego znajdował się więc Szczecin przez 225 lat. W czasie ostatniej wojny miasto było kilka razy bombardowane, a w dniu 26 kwietnia 1945 roku zostało zajęte przez Armię Czerwoną. Dnia 5 lipca Szczecin objęły władze polskie. OBSZAR I LUDNOŚĆ Szczecin co do obszaru jest największym miastem w Polsce, obejmuje teren przeszło 300 km2. Długość ulic wynosi 700 km. W mieście mieszkało na początku 1949 roku blisko 200 tysięcy osób, prawie wyłącznie narodowości polskiej. IDZIEMY DO PORTU Turysta, przybywający do Szczecina, by udać się w dalszą drogę do Świnoujścia, Międzyzdrojów, czy też innej miejscowości na wyspie Wolin, lub w jej okolicy, ma do wyboru drogę wodną, kolejową i autobusową. Najciekawsza jest bezwzględnie droga statkiem- Z dworca kolejowego do przystani pasażerskiej trafić łatwo. Dworzec znajduje się nad Odrą w odległości zaledwie kilkunastu minut drogi od Wałów Chrobrego. Po opuszczeniu gmachu dworca udać się należy na lewo wzdłuż Odry ulicą Vasco da Gamy. Nowozbudowany wspaniały bulwar ciągnie się przez tak zwane nabrzeże Starego Portu (tu bowiem znajdowała się dawna słowiańska przystań morska Szczecina). Przechodzimy obok nowowybudo-wanej kratownicy mostu na Odrze (kto dysponuje czasem może odbyć pierwszą przechadzkę po porcie udając się stąd na wyspę Łasztownię patrz str. 13). Ulica, którą idziemy prowadzi przez dawne Stare Miasto; zaraz za mostem widzimy stary, gotycki kościół św. Jana z XIII wieku, a nieco dalej wśród gruzów Placu Rzepichy barokowy ratusz, pamiętający również te same czasy. Wreszcie ~> już pod koniec naszej drogi — zobaczymy wznoszący się na wysokim wzgórzu zamek książąt szczecińskich. Po 15 minutach drogi jesteśmy na Wałach Chrobrego (patrz str. 19). Na Wały można dojechać również tramwajem. W tym celu należy wsiąść przed dworcem do jednego z tramwajów, jadących w kierunku miasta i przy Bramie Portowej (drugi przystanek od dworca) przesiąść się na tramwaj idący do portu. Kto natomiast przyjedzie do Szczecina autobusem i wysiada przy dworcu autobusowym, znajdującym się na ul. 5 Lipca lub na Placu Sprzymierzonych, ten na Wały Chrobrego dojdzie ulicą Mariana Buczka i Małopolską, lub też zajedzie tramwajem, który wskaże mu konduktor. I w tym wypadku droga nawet pieszo nie trwa dużej niż 25 minut. PRZESZŁOŚĆ PORTU SZCZECIŃSKIEGO Rejon ujścia Odry posiadał 1000 lat temu kilka ośrodków wymiany handlowej: najważniejsze z nich to Wolin, Kamień i Szczecin. Zarówno Kamień, jak i Wolin traciły z biegiem lat na znaczeniu, natomiast obroty portowe Szczecina i jego pozycja gospodarcza stale wzrastały. Słowiański port w Szczecinie znajdował się po obu stronach Odry tam, gdzie obecnie jest tzw. Stare nabrzeże, a więc przy ulicy Vasco da Gamy z jedftej strony, a z drugiej zaś n*.i zachodnim brzegu Łasztowni w okolicy dzisiejszej chłodni rybnej. W czasie odbudowy chłodni dokonano tutaj okolicznościowego badania terenu i na głębokości kilku metrów natrafiono' na resztki drewnianych konstrukcji. Są to właśnie części dawnych zabudowań portowych i przyportowej osady. O ile chodzi o główne zajęcia ludności dawnego Szczecina, to wśród licznych zawodów na czoło wysuwało się żeglarstwo i rybołówstwo, a dopiero na dahzym miejscu wymienić należy związany z tymi zawodami handel i rzemiosło. Zaznaczyć należy, że przed 10 wiekami, również korsarstwo było zawodem pełnym szacunku. Do portu szczecińskiego przybywali żeglarze z całego prawie ówczesnego świata. Na pierwszym jednakże miejscu postawić należy Wikingów; oni to bowiem najczęściej składali wizyty w grodach, leżących u ujścia Odry. Nie zawsze były to odwiedziny o znaczeniu handlowym: często były to raczej łupieżcze wyprawy. Wikingowie przybywali z towarami i sprzedawali je miejscowej ludności, a następnie organizowali napad i zabierali wszystko co się dało łącznie z ludnością. Wikingowie przywozili ze sobą broń, bransolety, szkło, piękne muszle itp. Z innych narodowości wymienić należy żeglarzy z Wysp Brytyjskich, którzy przywozili cenne tkaniny, Duńczyków dostarczających broń i sukno. Flandryjeżyków z. wszelkiego rodzaju makatami, pachnidłami oraz ozdobami dla kobiet- Wpływały do portu również statki żydowskie: były one na usługach handlarzy — Ż^dów, którzy dostarczali tu futra, naczynia złote i srebrne, napoje itp. Szczecin był ważnym ośrodkiem handlu wewnętrznego i skupieniem rzemieślników. Prowadzili tu swe warsztaty koszykarze, bednarze, tkacze, tu obrabiano drzewo, skórę, kości, rogi. Słowianie szczególnie byli znani z wyrobu wspaniałych ozdób srebrnych i złotych. Również duża ilość ceramiki szczecińskiej wychodziła do krajów skandynawskich: zresztą z zasady nie płynęły za Bałtyk naczynia puste, ale prawdopodobnie napełnione doskonałym, nadodrzańskim miodem. Łodziami przywożono i tutaj wymieniano na inne towary sól, wełnę wosk, smołę, dziegieć, węgiel drzewny, farby, zioła lecznicze a dalej płody rolne, zwierzęta domowe, płody leśne (suszone grzyby, owoce) skóry, wyroby garncarskie itp. Wreszcie poczesne miejsce zaj>-mował handel niewolnikami. Zrozumiałym jest, że dla wszystkich tych celów port posiadał odpowiednie urządzenia, był więc wyposażony w magazyny, przystanie itp. Gdzie indziej dobijali do brzegu Odry rybacy, wracający z połowów, a gdzie indziej kupcy, którzy chcieli wyładować swe towary, by pokazać je mieszkańcom grodu i zachęcić ich do kupna czy też wymiany. Bogaci grodzia-nie posiadali też własne flotylle handlowe. Handel morski był zasadniczym źródłem dochodu mieszkańców Szczecina: a ponieważ obroty były wielkie, przeto też bogactwo kupców stale wzrastało. To też władcy pomorscy musieli się liczyć z kupiectwem szczecińskim. Port szczeciński w końcu wieków średnich znajdował się pod osłoną murów miejskich. W okresie późniejszym — aż do XIX wieku był w obrębie murów. Przez długie wieki niewielka przestrzeń zwana obecnie Starym Portem łącznie z zachodnim brzegiem Łasztowni była centrem wymiany handlowej rejonu ujścia Odry. Zastosowanie statków o napędzie parowym i wzrost ich rozmiarów wymagały rozszerzenia portu. OSTATNICH 75 LAT. Decydujące znaczenie dla rozbudowy portu szczecińskiego miało zniesienie murów miejskich. Nastąpiło to około roku 1875 i pozwoliło na zaplanowanie pierwszych nowoczesnych nabrzeży. Toteż już 3 lata później wybudowane zostało obecne nabrzeże Duńczycy, wyposażone w dźwigi i magazyny oraz tory kolejowe- Jedną z pierwszych, większych prac portowych było wybudowanie portu wolnocłowego. Do jego budowy przystąpiono w roku 1894, i prace trwały 4 lata. Najpierw zbudowano basen wschodni, a w roku 1910 ukończono budowę basenu zachodniego. Przez szereg lat dwa te baseny były najważniejszą częścią portu. Rozwijającemu się portowi potrzebne były jednakże nie tylko nowe baseny, ale także kanały łączące poszczególne części. Pierwszą tego rodzaju budowlą było wykopanie Kanału Przemysłowego, łączącego Duńczycę z Parnicą. Zwiększenie przeładunków w czasie piewszej wojny światowej było powodem stworzenia portu przeładunków masowych tj. obecnego rejonu rudowowęglowego. Wówczas powstały pierwsze części basenu Górnośląskiego (1917) i Kaszubskiego. Prace te zostały ukończone dopiero w roku 1927. W związku z dużym ruchem w basenie przeładunków masowych postanowiono przekopać nową drogę pomiędzy basenem Kaszubskim i Odrą. W ten sposób powstał obecny Przekop Mieleński. Ostatnią przed wojną wybudowaną częścią portu szczecińskiego był port zbożowy na obecnym nabrzeżu "Ewa", Ostatecznie przeto w chwili obecnej można rozróżnić następujące ważniejsze części portu w Szczecinie: 1.Stary Port znajdujący się po obydwu stronach Odry w rejonie dawnego Starego Miasta a więc tam, gdzie obecnie przebiega arteria przelotowa Vasco da Gama i wznosi się nowa chłodnia rybna. 2.Nabrzeże Dupczycy, najstarsze z czynnych, gdzie obecnie przeprowadza się przeładunek węgla. Tu wybudowano magazyny, stanowiące część portu drobnicowego. 3- Nowy Port znajdujący się przy wschodniej części Duńczycy. 4.Port wolnocłowy, składający się z dwu dobrych basenów. 5.Port zbożowy na nabrzeżu "Ewa"'. Tu znajduje się wielki elewator. 6.Por! pasażerski przy Wałach Chrobrego. 7.Rejon Portowy Dolnej Odry, zaczynający się od Wałów Chrobrego na północ. Są to dawne tereny fabryczne dostosowane do przeładunku węgla i rudy, a nawet drobnicy. 8.Tereny; Wyspy Okrętowej i wyspy Gryfii, gdzie dokonuje się przeładunku bawełny i innych towarów. 9- Nabrzeże Parni cy, na którym ustawione zostały pierwsze polskie dźwigi. ' 10.Strefa czeska, przy Kanale Dębickim, będzie w najbliższym czasie rozbudowana. 11.Port dla przeładunków masowych tj. dawne baseny Kaszubski i Górnośląski. Tutaj już są wykonywane wielkie prace, których zadaniem jest rozbudowa tej części portu jfdostosowane do masowego przeładunku węgla i rudy). 12.Port przemysłowy obok portu przeładunków masowych. O ile chodzi o port dla jednostek rzecznych, to stwierdzać trzeba, że barki mogą się w Szczecinie zatrzymywać przy wszystkich nabrzeżach. Terenów przeznaczonych specjalnie do wyładunku towarów z barek nie ma, muszą one bowiem dopłynąć tam, gdzie jest towar do zabrania względnie, gdzie chcą towar wyładować. W chwili obecnej przed władzami portowymi Szczecina stoją dwa najważniejsze zadania: stworzenie nowego wielkiego portu dla przeładunków masowych (rudy w imporcie i węgla w eksporcie) oraz bazy dla przeładunków drobnicowych. Prace przy budowie nowego portu masowego są w toku i odbywają się właśnie w rejonie basenu Kaszubskiego. W nowym rozbudowanym (w okresie sześcioletnim) porcie będzie można przeładowywać przeszło 13 milionów ton towarów rocznie. Port drobnicowy przygotowuje się na roczny przeładunek miliona ton. Cyfra przeładunków portu szczecińskiego będzie tylko niewiele mniejsza od łącznych przeładunków Gdyni i Gdańska. Prace zostały naturalnie rozłożone na szereg lat i mają być ostatecznie ukończone w roku 1955. Na cele te przewiduje się wydatkowanie sumy blisko 24 miliardów złotych.

wczasy, przyroda, Szczecin, Bałtyk, plaża, spacery