kwatery w Polsce

Bilans Rządów Krzyżackich

20 July 2012r.

Bilans rządów krzyżackich trwających od 1310/11 r. do 1454 r. W czwartym dziesięcioleciu XIV w. pojawiła się pierwsza fala osadników niemieckich na wsi, sprowadzonych przez nowych władców i klasztory. Rozpoczęła się przebudowa ustroju wsi, o czym wspomniałem wyżej, co znajdowało wyraz w nadawaniu wsiom prawa chełmińskiego wprowadzającego czynsz zamiast ciężarów prawa polskiego. Prawo polskie zachowało się nadal, a nawet po 1411 r. Krzyżacy cofali nadania prawa niemieckiego, aby uzyskać większe niż dotychczas korzyści, przede wszystkim robocizny. Przetrwanie prawa polskiego jest najlepszym dowodem, że wieś nie została zgermanizowana, że miejscowa ludność stanowiła przeważającą nadal grupę etniczną. Na 31 wsi zakonnych 9 miało prawo polskie. Na 9 należących do klasztoru żarnowieckiego w 6 zachowało się ono aż do XV w. Prawo niemieckie (chełmińskie) nie występowało prawie we wsiach rycerskich. Na 38 osad tylko 7 było lokowanych na prawie niemieckim. Zbadanie imion w tzw. tabliczkach woskowych kopenhaskich pozwoliło polskim uczonym stwierdzić, że na przełomie XIV i XV w. na stu Polaków przypadało na wsi od dwóch do trzech Niemców. Nie ulega wątpliwości, że ziemia pucka zachowała swój polski, kaszubski, odwieczny charakter mimo teutońskich rządów. Liczba Niemców była większa w miastach, ale i tam Polacy zaczęli dochodzić do głosu i władzy w urzędach oraz instytucjach miejskich. Słowiańskość imion trudno czasami odczytać ze zniekształconych zapisów fonetycznych, nic więc dziwnego, że przez długi czas panowało przekonanie, że napływ ludności niemieckiej w okresie rządów krzyżackich był tak duży, że można było mówić o daleko posuniętej germanizacji tego terenu. Ó poczuciu narodowościowym ludności może świadczyć wypowiedź przedstawiciela stanów pruskich podczas trwania wojny trzynastoletniej, kiedy to wahały się losy wojny, a Krzyżacy mieli nawet okresowo przewagę militarną: "Ziemie pomorska, chełmińska i mi-chałowska były od najdawniejszych czasów w posiadaniu narodu polskiego. Naród polski pierwszy je uprawiał, zamieszkiwał i zaludniał miasta i wsie zakładał. Grodom i miastom i wsiom, rzekom i górom, polom i lasom wyznaczał granice i nadawał nazwy polskie, aż°do dziś dnia trwające: naród polski ziemie owe i obecnie uprawia i zamieszkuje"1.